BAKANLAR KURULU KARARININ TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ

   Demokratik devlet düzeninde üç temel erkten biri olan yürütme ülkemizde Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulundan oluşan ikili bir yapı halinde şekillendirilmiştir. Bu ikili oluşumda Cumhurbaşkanı daha çok sembolik yetkilere sahipken, yürütme yetkisini kullanan asıl organ Bakanlar Kuruludur.Türkiye Cumhuriyeti Anayasası bu durumu 8 inci maddesinde “Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu tarafından, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir.” şeklinde ifade etmiştir.

Bu yapı içerisinde Bakanlar Kurulunun temel görevi Anayasamızın 112 nci maddesinde “Başbakan, Bakanlar Kurulunun başkanı olarak, Bakanlıklar arasında işbirliğini sağlar ve hükümetin genel siyasetinin yürütülmesini gözetir. Bakanlar Kurulu, bu siyasetin yürütülmesinden birlikte sorumludur.” şeklinde tanımlanmıştır.

Bu temel görev dışında Bakanlar Kurulu kararlarına konu olabilecek hususları tek tek belirtmek ancak, sayısız kanun hükmünün taranmasını gerektiren bir çaba ile mümkün olabilir. İdare hukuku öğretisinde Anayasaya aykırı olmamak ve yasal dayanağı bulunmak şartıyla, yasama ve yargının görev alanı dışında kalan her konuda Bakanlar Kurulunun yetki kullanabileceğini kabul eden görüşler vardır. Hatta Bakanlar Kurulunun yetki kullanabilmesi için yasada açıkça belirtilmesi ve yetkilendirilmesinin gerekmediği, çünkü kanunlarımızın yürütme maddesinin “Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.” ya da “Bu Kanun hükümlerini İcra Vekilleri Heyeti yürütür.” şeklinde hüküm içerdiği ve bu sebeple yürütmenin alanına giren her konuda icrai faaliyette bulunması hususunda genel bir yetkiye sahip olduğu şeklinde görüşler de vardır.

Bakanlar Kurulunun hükümetin genel siyasetini somutlaştırırken Kanun Hükmünde Kararname, Tüzük, Yönetmelik veya kararname çıkarma yollarına başvurduğunu görüyoruz. Literatürde iki çeşit kararname vardır. Bunların birincisi “ortak (müşterek) kararname veya üçlü kararname”, ikincisi ise, “Bakanlar Kurulu kararnamesi” olarak adlandırılır. Ortak (müşterek) kararname  veya üçlü kararnameler, Cumhurbaşkanı, Başbakan ve ilgili bakanın, imzaları ile tamamlanan kararnamelerdir. Bakanlar Kurulu kararnamesi  ise, Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan, Cumhurbaşkanı, Başbakan ve bütün bakanların imzası ile tamamlanan ve bu çalışmanın asıl konusunu teşkil eden kararnamelerdir. Bakanlar Kurulu kolektif bir karar organıdır. Bu nedenle, Bakanlar Kurulu kararnameleri, bir kolektif işlem olarak, Başbakan ve istisnasız bütün bakanlar tarafından imzalanmalıdır.

Buradan hareketle Bakanlar Kurulu kararını Anayasa ve kanunlarla Bakanlar Kuruluna verilen yetkileri kullanmak üzere, bütün Bakanlar, Başbakan ve Cumhurbaşkanınca imzalanarak yürürlüğe giren kararlar olarak tanımlayabiliriz.